چکیده :

 

مقدمه :

شورا در هیچ دوره ای تعطیل نگشته و در مقابل تداوم و استمرارآن ،آنچه امروز بیش از هر زمان دیگر ضرورت دارد مفهوم و چگونگی شور و مشورت است .

شوراباید روزبه روزاهمیت بیشتری را درمیان دستگاههای مختلف،خصوصا”آموزش وپرورش بازنماید.

برای حل مشکلات  ویژه جوانان از خود آنان کمک بخواهید و آنان را به سوی کارهای گروهی تکامل یافته رهنمون شوید        

و شرافت و  ارزش کار را به آنان بیاموزید.

                                                                                                     ( مقام معظم رهبری )

تعریف شورا:

* درگیر شدن                                 * یاری کردن                                 * مسؤولیت

گسترش شوراها در آموزش و پرورش نیازمند این است که زمینه و بستر لازم برای آن فراهم شود

فرهنگ مشارکت و شوراهای دانش آموزی :

  افرادی که عضو شورای دانش آموزی می شوند باید متخلق به اخلاق وارزشهای اسلامی و مقبولیت در بین دانش آموزان بوده     و روحیه مسؤولیت پذیری و توان ایجاد ارتباط با دیگران را داشته باشند، از نظم و انضباط تحصیلی و رو به رشد برخوردار    باشند و وضعیت رفتاری مناسبی داشته باشند.

مجلس دانش آموزی :

  امروزه در بیش از یک صد و ده کشور جهان مجلس جوانان یا دانش آموزان تاسیس شده است که باعث مشارکت هزاران    جوان ودانش آموز در عرصه های مدیریت ، خدمات اجتماعی و فرهنگی ، حفظ محیط زیست ، نظام های گردشگری و      خدمات آموزشی و پرورشی شده است .

  با توجه به این که فکر خلاق و جوان آنان کمک های فراوانی به ” تصمیم سازی ” و ” تصمیم گیری” در زمینه های متنوع می نماید، مهم ترین دستاورد آن ، کارکرد آموزشی و پژوهشی آنان است .

 مجالس یاد شده توانسته اند ” روحیه ی اعتماد به نفس جوانان را ارتقا بخشیده ، روحیه ی خود با وری جوانان را بالا ببرند و فرهنگ گفتگو را در بین جوانان و دولت های آنان افزایش و این آمادگی را به دنیا بدهند با به جوانان اعتماد کنند.^۵

شورای آموزش و پرورش :

گسترش و تقویت شوراها یکی از راه کارهای توسعه ی مشارکت است. زیرا که مشارکت در تعریف ساده ی آن یعنی دخالت  تصمیمات گروهی در تصمیمات شخصی است . تبلور مشارکت و حضور  فکر

وتصمیمات گروهی در عرصه ی حل مشکلات اجتماعی در اسلام به عنوان آیینی که مردم را بعد از خداوند، مهم ترین پشتیبان جکومت ها می داند بر هیچ متفکر و اندیشمندی پوشیده نیست ، زیرا که امام علی ( ع ) فرموده است ، ” خود رأیی انسان را به هلاکت اندازد.”

برخی نتایج مثبت شوراها در آموزش و پرورش :

      بهره وری در کار افزایش می یابد .

      میان مردم یگانگی به وجود می آورد.

      از تمامی منابع محلی بهره ی بهینه گرفته می شود.

      انسان ها مفعول جهان دیگران نمی شوند ، بلکه فاعل جهان خود می گردند.

      خلاقیت ها شکوفا می شود و توسعه ی همه جانبه تحقق می یابد.

      سهیم شدن در قدرت .

    کوشش های سنجیده ی گروه های اجتماعی برای در دست گرفتن سرنوشت و بهبود اوضاع زندگی .

   احساس مسؤولیت بیشتر می شود .

      سرخوردگی ها کاهش می یابد.

       درگیری ذهنی و عاطفی.

        ایجاد انگیزه و افزایش کارائی افراد.

        آموختن احترام به یکدیگر.

      راهنمایی دانش آموزان در انتخاب فعالیت های فوق برنامه .

      ایجاد فرصت هایی برای گروه های فرو دست و ………..

 

پیشنهادات :

١ آموزش و پرورش با توجه به ماهیت فرهنگی ، باید شوراها را به عنوان یک فرهنگ در درون برنامه های خود پیگیری نماید ،       چرا که تشکیل شوراها فرآیندی از خود آموزی اجتماعی و مدنی است .

۲ فضای مدرسه محیط مناسبی برای خلاقیتها و توانایی های دانش آموزان می باشد ، پس لازم است که مدارس ، انواع فعالیتهای       گروهی و مشورتی مفید و سازنده برای زندگی آینده دانش آموزان را ارائه دهد.

۳ فعالیتهای شورا  نباید جدا از برنامه های درسی در مدارس و فقط برای مراسمی خاص باشد تا دانش آموزان یاد بگیرند که شوراها    لازمه زندگی است نه فعالیتی جدا برای زندگی .

۴ محیط خانواده عامل مهم دیگری برای تروج فعالیتهای مختلف مشورتی و گروهی می باشد ، دانش آموز علاوه بر محیط             مدرسه به همکاری محیط خانواده نیز نیاز دارد تا بتواند این فعالیتها را ادامه بدهد.

۵ می توان به نقش وسایل ارتباط جمعی توجه کرد ، این وسایل می توانند به طور فراگیر آموزشهای لازم را هم به والدین و هم به خود دانش آموزان ارائه دهند تا نگرش افراد جامعه را نسبت به تشکیل شوراها بهتر کنند.

۶ مسؤولین جامعه باید برای زمانی که دانش اموز از محیط مدرسه خارج می شود برنامه ریزی های لازم را انجام دهند تا مشورت حالت مقطعی نداشته باشد.

٧ از طریق سازماندهی برنامه های مدارس ، خانواده ها ، جامعه و وسایل ارتباط جمعی می توان بسته های مناسب و لازم برای       تشکیل شوراها در زمینه های مختلف را فراهم نمود و شاهد پیشرفت روز افزون کشورمان باشیم .

٨ انتخاب مدیرانی که به شوراها اهمیت دهند و در این زمینه آموزشهای لازم را دیده باشند بسیار موثر خواهد بود.

٩ افزایش امکانات در مدارس با توجه به تعداد دانش آموزان ، تهیه دستورالعمل های ساده و قابل اجرا در زمینه امور مشورتی            ماند مهارتهای ارتباطی ، مهارتهای دوست یابی و پیشگیری از مشکلات روانی از قبیل اضطراب ، افسردگی  و آموزش نحوه تشکیل   شوراها در امور گوناگون مدارس و آموزش مهارتهای اجتماعی از طرق مختلف .

١٠ حصول فرهنگ مشورت نیاز به کار فرهنگی فراوان وعزم جمعی دارد و در فرهنگ مشورتی افراد باید همدیگر را تحمل کنند و      در بسیاری از موارد از اعمال نظرات شخصی پرهیز نمایند.

١١ فرهنگ مشورتی حکم می کند که در خیلی از موارد منتظر نتایج مطلوب در درازمدت باشیم و با صبر و حوصله، مرارت ها و    سختی ها را تحمل کنیم و خویشتن را سنگ زیرین آسیاب بدانیم .

١٢ فرهنگ مشورتی بر اساس حذف یکدیگر نیست بلکه بر تکمیل است واین موارد هم محتاج کوشش ، برنامه ریزی و مدیریت است .   در فضای شورایی یک فرد باید بتواند آزادانه نظرات خود را بیان کند.

شوراها زمینه رشد و کمال و نیز آشکار شدن قابلیت های گوناگون را برای تمام افرادی که در آن شرکت دارند فراهم می کند.

١٣ ایجاد زمینه جهت تشکیل شوراهای بیشتر و موثر و نظرخواهی در خصوص مسائل آموزش و پروش .

١٤ واگذاری نقش بیشتری به شوراهای آموزش و پرورش مناطق مختلف کشور برای برنامه ریزی در سطح محلی و منطقه ای .

١۵ عدم تاکید صرف بر رشد قوای ذهنی دانش آموزان در دوره های مختلف تحصیلی و تلاش در جهت رشد متعادل جمسی ، روانی ،   ذهنی ، اجتماعی.

١٦ تدوین کتاب ها و جزواتی در مورد اهمیت شوراها در زمینه های مختلف و …… 

نتیجه :

“خرد در انحصار یک قاره یا یک نژاد نیست “

                                                       ( گاندی )

” اگر محبت بدهیم لبخند می گیریم ، صداقت بدهیم ، دوستی دریافت می کنیم و اعتماد بدهیم اعتبار می گیریم .”

گسترش مشارکت کودکان و نوجونان در اداره امور جامعه نتایج زیر را به دنبال دارد:
* ایجاد مسؤولیت برای حفاظت از طرح هایی که نوجوانان ارائه می دهند و از نتایج آن بهره می برند.

* ابراز عقیده در مسائل مختلف .

* شناسایی و محترم شمردن حقوق دیگران در داشتن عقیده ای متفاوت از طریق تمرین مشارکت در امور گوناگون .

* ارتقاء مهارتهای اجتماعی و فردی از طریق تشکیل شوراها .

* شکوفایی شخصیت از طریق رشد استقلال رای .

منابع و مآخذ :

·    قانع بصیری ، محسن ، نظامهای مشورتی و مقاومت در برابر تغییر ، مدیریت ، شماره های  ٤٩ و۵٠ ،١٣٨٠.

·        ترک زاده ، جعفر ، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش ، شماره ٢١ ،١۳٨۲ .

·        آئین نامه های مجلس دانش آموزی ، چاپ اداره کل فعالیتهای دانش آموزی ، ١٣٨۲.

·        عبدی ، عادل ، ضرورت مشارکت ، ضمیمه ی تربیت ، شماره ١ ، ص ۳٠ .

·        مجله تربیت ، شماره ۶ ، ١٣٨۴  ص ۵٠ تا ۵۵ .